30 April 2012

30 april: H. paus Pius V

Ga naar overzicht

Deel op:

eze bekende paus werd geboren op 17 januari 1504 in Nosco Marengo (Piemonte, Italië) en ontving de naam Antonio (Michael) Chislieri. Op jeugdige leeftijd moest hij de schapen wijden van zijn ouders die het, hoewel van adellijke afkomst, helemaal niet breed hadden.
Op vijftienjarige leeftijd trad hij in bij de dominicanen, waar hij bij zijn kleding de naam Pius ontving. In 1528 werd hij tot priester gewijd. Vanwege zijn goede reputatie als bekwaam theoloog en goedhartig, vroom en streng religieus werd hij novicenmeester, prior en in 1556 bisschop van Nepri en Sutri. In 1557 werd hij kardinaal.

Pius’ ijver tegen ketterijen bezorgde hem de taak van inquisiteur in Milaan en Lombardije. Onder tranen en smeekbeden werd hij gekozen tot paus, op 17 januari 1566. Hij behield zijn kloosternaam en bleef zijn witte habijt dragen, dat sindsdien de kleur werd van de pauselijke kleding.
Pius V begon zijn pontificaat met het geven van grote aalmoezen aan de armen, bezocht ziekenhuizen en bleef trouw aan zijn vaste uur van aanbidding van het Allerheiligste. In samenwerking met zijn vriend, de H.Carolus Borromeus, hervormde hij de geestelijkheid volgens de richtlijnen van het Concilie van Trente. Ook ondersteunde hij daadkrachtig de missies in de &Nieuwe Wereld’.

Bijzondere zorg besteedde Pius V aan de verdediging van het geloof tegenover de protestanten. Hij was de verpersoonlijking van de katholieke contrareformatie. Hij schreef talrijke pauselijke bullen, organiseerde drie nationale synodes, publiceerde de Romeinse Catechismus (1566), en voerde voor de seminaristen de theologie van de H.Thomas van Aquino in (1567). Ook publiceerde hij het nieuwe &Romeins Brevier’ (1568) en een nieuwe uitgave van het Romeins Missaal (1570). De misriten werden bekend als de Tridentijnse Mis van de Latijnse liturgie, die pas in de jaren zestig van de twintigste eeuw werd vervangen, tijdens het Tweede Vaticaans Concilie.
Pius had een vurige devotie tot het Rozenkransgebed en voerde een definitieve tekst in als tweede kerkelijk gedeelte van het Wees Gegroet, en voegde aan de litanie van Loreto de nieuwe aanroeping in van Maria, hulp van de christenen.

Toen de Otomanen optrokken naar Italië riep Pius V de hele christenheid op om de Rozenkrans te bidden. Toen de Turken werden verslagen, bij de slag van Lepanto (1572) schreef Pius dat toe aan de massale kerkelijke actie. De zevende oktober werd uitgeroepen tot het feest van &Maria-Overwinning’, sinds 1573 bekend als het feest van O.L.Vrouw van de Rozenkrans.
Met zo’n voorstander van kerkelijke hervorming en liturgische vernieuwing kwam er ook kritiek op het pauselijk beleid. Men vond dat Pius Rome in een klooster wilde veranderen.

Het lichaam van Pius V, opgebaard in de Sta Maria Maggiore in Rome.

Tijdens de langdurige onderhandelingen over een vredesverdrag met de Ottomanen werd Pius ziek. Hij stierf op 1 mei 1572, 68 jaar oud en in het zesde jaar van zijn pontificaat. Precies een eeuw later werd Pius V in zalig en in 1721 heilig verklaard. Zijn lichaam werd op eigen verzoek opgebaard in de basiliek Santa Maria Maggiore te Rome, waar nog steeds dominicanen dienst doen als biechtvaders.

De liturgie van het feest van deze heilige dominicaanse paus heeft eigen lezingen: 1 Korinthe 2,1-10a; Psalm 109; Johannes 21, 15-17.

Baltasar Hendriks o.p.