Leerlingen van Edward

Bärbel de Groot

ärbel de Groot-Kopetzky (Lübeck, 1942) was missiesecretaris, studiesecretaris, bedrijfspastor, docente feministische theologie, bisschoppelijke gedelegeerde en tenslotte pastoraal werkster.

Sinds 2007 is ze met pensioen. Ze woont nog steeds in Nijmegen en is een van de voorgangers van het Oecumenisch Citypastoraat.

Generaties theologen zijn gevormd door het baanbrekende werk van Edward Schillebeeckx o.p. (1914-2009). In deze serie komen leerlingen – en hun leerlingen – aan het woord. Over hun dierbaarste herinnering, het diepste inzicht en de vraag die ze de oude magister nu zouden willen stellen.

Wat is uw dierbaarste herinnering aan Schillebeeckx?
Als uitwisselingsstudent kwam ik 1965 naar Nederland om mijn theologische studie aan de Rijksuniversiteit Utrecht voort te zetten en een begin te maken met mijn proefschrift. In januari ’66 werden studiedagen voor alle theologiestudenten in Nederland in Woudschoten gehouden. Daar hoorde ik voor het eerst Edward Schillebeeckx spreken.

Zijn manier van doceren fascineerde mij, thuis in de lutherse en calvinistische theologie. In het volgende studiejaar werd ik auditor in Nijmegen en volgde zijn (werk)colleges. Mijn protestantse bezwaren smolten als sneeuw voor de zon en ik besefte dat ik theologisch thuisgekomen was. Hij beaamde mijn overgang naar de katholieke kerk. Ik kan dus niet spreken van één moment, maar van een proces van ingeleide in de katholieke traditie.

Na mijn studie werkte ik twee jaar bij het tijdschrift Concilium waarvan Schillebeeckx hoofdredacteur van de sectie dogmatiek was. Het waren boeiende tijden in theologie en kerk.
Een van de laatste ontmoetingen met Schillebeeckx die me is bijgebleven was een voordracht van hem in het kader van het Albertinumgenootschap. Hij nam ons als toehoorders mee in zijn Paasgeloof bij de uitleg van de gedaanteverandering. Zijn nooit aflatende onderzoekende houding raakte me en liet hem zien als iemand die bezig is met de Schrift.

Leest u zijn werk nog wel eens? Wat is uw favoriet?
Meestal blader ik nog in zijn werk om even iets op te zoeken. Mensen als verhaal van God is favoriet, ook omdat ik nogal eens bezig ben met vragen rondom het kerkelijk ambt.

Welk inzicht van Schillebeeckx heeft u het meest gevormd?
Zijn manier van theologiseren ervoer ik als een bevrijding van het protestantse denken in tegenstellingen. Openbaring en ervaring niet als tegenpolen, maar openbaring gestoeld op de ervaring. Hij was in die tijd aan het worstelen met de hermeneutiek. Als student was het buitengewoon boeiend om zijn denkproces mee te maken. Hij opende voor mij de ‘donkere’ middeleeuwen, het uitzicht op een andere wijze van theologiseren, maar ook voor het serieus nemen van de menswetenschappen zoals godsdienstpsychologie en godsdienstsociologie. In dit rijtje hoort natuurlijk ook zijn kijk op kerk en wereld thuis.


Bärbel de Groot-Kopetzky als voorganger in een viering in de kapel van Huize Henricus in Wamel.

Welke vraag van nu zou u graag nog eens met hem besproken hebben?
Schillebeeckx is lid gebleven van de katholieke kerk. De huidige ontwikkelingen in de kerk leiden er helaas toe dat de kerk zelf een groot obstakel vormt op de geloofsweg. Het valt me zwaar om mijn bevrijdende geloofservaring van toen vandaag op te roepen.Ik zou graag met hem praten over de toekomst van de kerk en haar structuren.